Het verbinden van diplomatie met de kenniswereld

Verbinden

‘In mijn rol als decaan voor de academie komen mijn ervaringen als diplomaat, beleidsevaluator en strategisch adviseur, universitair docent en onderzoeker samen’, vertelt Marije. ‘Ik ben nieuwsgierig en wil graag begrijpen hoe mensen denken. In mijn loopbaan maakte ik kennis met verschillende bubbels, ; elke werkte weer anders, met zijn eigen dynamiek. Ik heb inmiddels drie bubbels leren kennen en verbind er nu tenminste twee van; de diplomatie en de kenniswereld.’

Samenwerken met de academie

Momenteel werkt Marije als kennisgezant bij de Eenheid Strategische Advisering (ESA). Deze eenheid binnen BZ heeft als doel om het Nederlands buitenlands beleid meer langetermijnbestendig, op kennis gebaseerd, extern gericht en coherent te maken. Marije: ‘Ik signaleer wat strategische issues zijn of worden bij BZ. Dat doen we via strategic foresight, maar ook door ontwikkelingen in historisch perspectief te plaatsen. De invulling van de strategische beleidsdoelstellingen zijn eigenlijk elke dag in beweging. Samen met het team van de academie bespreken we de onderwerpen en waar we iets mee moeten. Een voorbeeld is tech diplomatie: daarover lanceerden we al jaren geleden een leergang voordat iedereen het over de geopolitieke rol van Elon Musk had. Zo bewegen we mee en passen we het leeraanbod en sprekers daarop aan om actueel en relevant te blijven.’

Aanpassingsvermogen

‘Hoe kunnen diplomaten beter aanhaken op de snelle ontwikkelingen van nu? In mijn rol als decaan voor de academie zet ik me daarvoor in,’ zegt Marije. ‘Het vergt enorm veel van onze vermogens als diplomaat om een andere attitude te vinden en tegelijkertijd te moeten schakelen in woelige tijden. Nu de speelruimte voor Nederland steeds kleiner en onvoorspelbaarder wordt, is onze wereldwij­de kennis en kunde een onmisbaar middel om onze belangen te behartigen.’

Sneller schakelen

‘Omdenken is nodig, business as usual kan echt niet meer. We moeten nieuwe samenwerkingen aangaan en met opkomende machten een nieuwe modus vinden. Dat betekent ook dat je jezelf als professional opnieuw moet uitvinden. Diplomaten die in de frontlinie zitten op de posten, daar waar ons de spiegel wordt voorgehouden, hebben een belangrijke rol in die omwenteling. We moeten op een bepaalde manier kunnen schakelen, een bepaalde attitude ontwikkelen. Dat is iets wat we samendoen door te leren van elkaar.’

Diplomatie is een vak

Marije: ‘Diplomatie kunnen we niet uit boeken leren. Het gaat om gedrag en dat leren we van elkaar. De academie verbindt die kennis en collega’s onderling binnen BZ, rijksbreed en wereldwijd met behulp van een stevige digitale infrastructuur waar leerbehoeftes van interne en externe partijen samenkomen. De hybride bijeenkomst ‘Effectief diplomatiek gedrag: van Fingerspitzengefühl tot impactvolle praktijk’, onderdeel van het programma BenUT (Beleid en Uitvoering Terugkomdagen) is een mooi voorbeeld uit het leeraanbod om van elkaar te leren over diplomatie.’

Diplomacy at home

‘We hebben als BZ een goede reputatie in de samenleving en deze moeten we goed onderhouden. Collega’s kunnen oefenen de samenleving meer mee te nemen in het werk van BZ. En Nederlanders kennis te laten maken met de complexiteit van het werken in een andere cultuur, met mensen met hele andere meningen, in een andere taal. Als docent maakte ik graag gebruik van simulaties. Door bijvoorbeeld tijdens een simulatie over te schakelen naar de Franse taal. Dan moet je improviseren. Het maakt inzichtelijk wat het vergt voor Nederland om zijn brood te blijven verdienen in en met het buitenland.’

Niet zelf alles weten

‘Het is ontzettend belangrijk voor BZ om samen te werken met de academische wereld. Onze diplomaten leggen die verbindingen wereldwijd. We kunnen zelf niet alles weten. Academici hebben een andere taal en zienswijze; ook de wetenschap vormt een bubbel. Bij BZ hebben we meer mensen nodig die de vertaalslag kunnen maken om kennis, wetenschap en beleid elkaar te laten aanvullen. Daarvoor hebben we bijvoorbeeld de promotieregeling, waarmee we BZ-collega’s die willen promoveren ondersteunen., vertelt Marije.

Samen sterker

‘Niet alleen BZ maar ook de vakdepartementen moeten blijven investeren in diplomatie kennis en vaardigheden in deze snel veranderende internationale context. De directie Internationaal Onderzoek en Beleidsevaluatie (IOB)  concludeert dat Nederland proportioneel veel invloed heeft in de EU. Dat komt omdat onze vakinhoudelijke kennis en ervaring van een hoog niveau is en we daarmee een actieve en verbindende rol kunnen spelen in effectieve coalities waarvan we deel uit maken: we zoeken actief naar nieuwe samenwerkingspartners. De academie verbindt dit soort kennis en kunde en biedt dit via het leeraanbod rijksbreed aan. Door die verbinding kunnen we samen met de vakdepartementen vanuit Nederland wereldwijd blijven optrekken.’

Over Marije Balt

In 2000 is Marije gestart als beleidsmedewerker bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Haar eerste functie was bij de Permanente Vertegenwoordiging bij de Europese Unie (EU) in Brussel. In 2005 werd ze uitgezonden naar de ambassade in Nairobi. Tussen 2012 tot 2020 werkte ze als zelfstandige in opdracht als beleidsevaluator op allerlei plekken in Afrika en als universitair docent. Tijdens haar werk voor de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) begon ze met haar promotieonderzoek, dat gaat over de dynamiek in de diplomatieke arena op posten. Marije kijkt hoe Europese diplomaten de EU-Turkije deal de laatste jaren gaande hielden in Turkije. ‘Wij dachten in Europa dat het een succes was, maar dat vonden ze in Turkije al lang niet meer.’